oryginalna42@pino.pl

 Uczenie się poznawcze i społeczne. Uczenie się poznawcze jest nabywaniem informacji, które niekoniecznie są wykorzystywane w danej chwili, lecz są przechowywane w celu późniejszego uczenia. Informacje nabywane w procesie uczenia się poznawczego mogą być wykorzystywane w tworzeniu planów i ocen oraz w innych formach myślenia, nie przyczyniając się przy tym do podejmowania konkretnych zachowań – może z wyjątkiem tych, które prowadza do zdobycia następnych informacji.  Uczenie się zachodzące pomimo braku oznak behawioralnych jest nazywane -  uczeniem się utajonym. Uczenie się poprzez wygląd – jest nagłym zrozumieniem znaczenia danej sytuacji i włączeniem związanych z tym informacjami w skład posiadanej wiedzy. Podstawą tej formy jest zjawisko nazwane doświadczeniem typu „ach” będące pełną satysfakcji chwilą, w której coś, czego nie pojmowaliśmy, staje się dla nas oczywiste. Nagły przebłysk świadomości towarzyszących nabywaniu nowych informacji. Uczenie się poprzez obserwacje – zachodzi nie na skutek wzmacniania, lecz pod wpływem obserwowania innych ludzi. Osoba otoczona pozytywnymi modelami ma sposobność nauczenia się wielu pozytywnych zachowań, natomiast osoba nie posiadająca takiej sposobności może mieć trudność z opanowaniem pewnych zdolności. Obserwując innych możesz nauczyć się wielu form zachowań ,jednak to, czy będziesz te zachowania podejmował jest częściowo uzależnione od konsekwencji, z jakimi spotkasz się wyprobowując owe zachowania. Ucząc się od modeli, przyglądając się konsekwencjom ich zachowania – obserwując, które spośród tych zachowań są wzmacniane a które karane. Obserwacje te pozwalają na przewidywanie reakcji otoczenia na nasze zachowanie. Dzieci mogą uczyć się agresywnych zachowań,  oglądając pełne przemocy programy telewizyjne.

 PODOBIEŃSTWA

Warunkowanie  klasyczne

1 Podstawa uczenia się jest skojarzenie bodźca bezwarunkowego z warunkowym

2 Uczenie się awersyjne

3 Wygaszanie

4 Samorzutne odnawianie

5 Generalizacja

6 Różnicowanie

7  Uczenie się jest uzależnione od wpływu czynników pośrednich

Warunkowanie instrumentalne

1 Skojarzenie reakcji ze wzmocnieniem

2 Uczenie się awersyjne

3 Wygaszanie

4 Samorzutne odnowienie

5 Generalizacja

6 Różnicowanie

7 Uzależnione od wpływu czynnika pośredniczącego

RÓŻNICE

1 Organizm jest pasywny                                                       

2 Reakcje są odruchem (liczba możliwych jest ograniczona)

3 Reakcje są wywoływane

4  Wzmocnienie jest niezależne od wyuczenia się związku miedzy bodźcem bezwarunkowym a warunkowym

WI :  1 Organizm jest aktywny – sprawca podejmowania działania

2 Reakcje dowolne (liczba nieograniczona)

3 Emitowane

4 Wzmocnienie jest następstwem pożądanej reakcji

 Przebieg warunkowania instrumentalnego jest uzależniony od długości odstępu czasu dzielącego zachowanie do jego konsekwencji. Wzmocnienie natychmiastowe – natychmiast po wystąpieniu pożądanego zachowania. Wzmocnienie odroczone – w pewnym odstępie czasu, po wystąpieniu pożądanego zachowania. W warunkowaniu instrumentalnym generalizacja jest zdolnością rozszerzania wyuczonej reakcji o reakcje podobne. Różnicowanie jest zdolnością odróżnienia pożądanej reakcji (wytarcie nosa chusteczką) od podobnej lecz niepożądanej (wytarcie nosa rękawem), jest ono uzależnione od umiejętności rozpoznawania różnych sytuacji, w których bodziec się pojawia. Bodziec różnicujący jest sygnałem informującym organizm o tym, czy następstwem określonej reakcji będzie oczekiwane wzmocnienie. Wygaszenie w warunkowaniu instrumentalnym to zanikanie zachowania następujące po jego początkowej intensyfikacji, spowodowane brakiem wzmocnienia. Samorzutne odnowienie -  to proces prowadzący do ponownego pojawienia się reakcji po jej wygaszeniu i okres przerwy. Złożone zachowania s a zazwyczaj wynikiem nabywania, często są nadbudowywane na zachowaniach wcześniej wyuczonych. Kształtowanie jest procesem wzmacniania organizmu za zachowania, które są coraz bardziej podobne do zachowania się pożądanego. Jest czynne wtedy, gdy pożądane zachowanie jest inne niż to, które organizm podejmuje w sposób naturalny. Przebiega ono w kolejnych fazach prowadzących do wykonania odpowiedniej reakcji. Zachowanie będące rezultatem kształtowania jest wynikiem zespołu zachowań pośrednich charakteryzujących się wzrastającym podobieństwem do zachowania pożądanego – są to tzw. stopniowe przybliżenia. Organizm może być wzmocniony każdorazowo lub rzadziej. Wzmocnienie ciągłe następuje po każdej pożądanej reakcji, a częściowe jest sporadyczne. Rozkłady:

- interwałowy – rozkład wzmocnień następujących w odstępach czasu

- stosunkowy – wzmocnienie następuje po wykonaniu przez organizm określonej liczby pożądanych reakcji

- o stałych odstępach czasowych – reakcja wykonywana jest wzmocniona po upływie określonego czasu.

- o zmiennych odstępach czasowych -  reakcja jest wzmacniana w różnych odstępach czasu

- o stałych proporcjach – po wykonaniu pewnych stałych liczb reakcji

- o zmiennych proporcjach – po wykonaniu zmiennej liczby reakcji.

W uczeniu się odróżnienia sytuacji wymagającej wykonania danej reakcji od innych sytuacji ważną rolę odgrywa hipokamp realizujący odpowiednie funkcje za pośrednictwem jednego z neuroprzekaźników. Uczymy się rozpoznawania związku łączącego daną reakcję z konsekwencjami – dopamina. Różne neuroprzekaźniki mają znaczenie dla różnych aspektów uczenia się.