Lekcja 9a

 Przebieg warunkowania instrumentalnego jest uzależniony od długości odstępu czasu dzielącego zachowanie do jego konsekwencji. Wzmocnienie natychmiastowe – natychmiast po wystąpieniu pożądanego zachowania. Wzmocnienie odroczone – w pewnym odstępie czasu, po wystąpieniu pożądanego zachowania. W warunkowaniu instrumentalnym generalizacja jest zdolnością rozszerzania wyuczonej reakcji o reakcje podobne. Różnicowanie jest zdolnością odróżnienia pożądanej reakcji (wytarcie nosa chusteczką) od podobnej lecz niepożądanej (wytarcie nosa rękawem), jest ono uzależnione od umiejętności rozpoznawania różnych sytuacji, w których bodziec się pojawia. Bodziec różnicujący jest sygnałem informującym organizm o tym, czy następstwem określonej reakcji będzie oczekiwane wzmocnienie. Wygaszenie w warunkowaniu instrumentalnym to zanikanie zachowania następujące po jego początkowej intensyfikacji, spowodowane brakiem wzmocnienia. Samorzutne odnowienie -  to proces prowadzący do ponownego pojawienia się reakcji po jej wygaszeniu i okres przerwy. Złożone zachowania s a zazwyczaj wynikiem nabywania, często są nadbudowywane na zachowaniach wcześniej wyuczonych. Kształtowanie jest procesem wzmacniania organizmu za zachowania, które są coraz bardziej podobne do zachowania się pożądanego. Jest czynne wtedy, gdy pożądane zachowanie jest inne niż to, które organizm podejmuje w sposób naturalny. Przebiega ono w kolejnych fazach prowadzących do wykonania odpowiedniej reakcji. Zachowanie będące rezultatem kształtowania jest wynikiem zespołu zachowań pośrednich charakteryzujących się wzrastającym podobieństwem do zachowania pożądanego – są to tzw. stopniowe przybliżenia. Organizm może być wzmocniony każdorazowo lub rzadziej. Wzmocnienie ciągłe następuje po każdej pożądanej reakcji, a częściowe jest sporadyczne. Rozkłady:

- interwałowy – rozkład wzmocnień następujących w odstępach czasu

- stosunkowy – wzmocnienie następuje po wykonaniu przez organizm określonej liczby pożądanych reakcji

- o stałych odstępach czasowych – reakcja wykonywana jest wzmocniona po upływie określonego czasu.

- o zmiennych odstępach czasowych -  reakcja jest wzmacniana w różnych odstępach czasu

- o stałych proporcjach – po wykonaniu pewnych stałych liczb reakcji

- o zmiennych proporcjach – po wykonaniu zmiennej liczby reakcji.

W uczeniu się odróżnienia sytuacji wymagającej wykonania danej reakcji od innych sytuacji ważną rolę odgrywa hipokamp realizujący odpowiednie funkcje za pośrednictwem jednego z neuroprzekaźników. Uczymy się rozpoznawania związku łączącego daną reakcję z konsekwencjami – dopamina. Różne neuroprzekaźniki mają znaczenie dla różnych aspektów uczenia się.