Lekcja 6c - mózg

 Słyszenie.  Istnieje wiele powiązań zwrotnych między obszarami mózgu a uchem. Przetwarzanie słuchowe dokonuje się w dwóch fazach: odbioru wrażeń i spostrzegania, które można podzielić na początkowe i końcowe. Słyszenie zaczyna się od odbioru dźwięku. Fale dźwiękowe posiadają częstotliwość i amplitudę. Słyszymy różnicę w częstotliwości jak i wysokości dźwięku -  wysoki lub niski wydaje się dźwięk – a różnicę w amplitudzie – jako różnicę w głośności. Dźwięk jest podawany przez fale cząsteczek, ale same fale nie są dźwiękiem. Dźwięk jest zdarzeniem psychicznym, a zatem należy do układu nerwowego, który przetwarza energię fizyczną wibracji na energię neuronową. Ucho składa się: z zewnętrznego, środkowego i wewnętrznego. Błona bębenkowa rozciąga się w poprzek wewnętrznego końca kanału słuchowego. Fale wprowadzają w ruch błonę bębenkową, która porusza 3 kosteczki w uchu środkowym. Jeśli słyszymy głośny dźwięk, mięśnie ucha napinają się odruchowo, co stanowi ochronę przed uszkodzeniem (ucho jest bardzo wrażliwe). Trzy kosteczki ucha środkowego nie tylko przekazują, lecz też wzmacniają wibracje i wprowadzają błonę podstawowa w drgania. W tej błonie różne cząsteczki dźwięku kodowane są w różne impulsy nerwowe. Włoski wystające z wyściółki komórek w błonie podstawowej uruchamiają impulsy nerwowe, wysyłane potem do mózgu. Komórki włoskowe – komórki zaopatrzone w sztywne włoski, znajdują się wzdłuż błony podstawowej ucha wewnętrznego, które w momencie poruszenia wytwarzają impulsy nerwowe wysyłane do mózgu, są one słuchowym odpowiednikiem pręcików i czopków. Teoria częstotliwości – wyższa częstotliwość powoduje większe tempo pobudzania neuronów. Teoria miejsca -  różne częstotliwości aktywują różne miejsca wzdłuż błony podstawowej. Organizacja tono topiczna -  wykorzystanie odległości wzdłuż pasma kory do podstawiania różnic w wysokości dźwięku.. Głuchota neuronowa – występuje, gdy komórki włoskowe zostają zniszczone przez wysokie dźwięki. Szum uszny -  rodzaj upośledzenia słuchu objawiający się nieustannym dzwonieniem lub hałasem w uchu. Głuchota przewodzeniowa – odmiana głuchoty spowodowana fizycznym upośledzeniem ucha zewnętrznego lub środkowego. Do uszu dociera jedna złożona mieszanina wielu dźwięków, które najpierw musimy uporządkować – analiza sceny słuchowej. Rozpoznawanie i identyfikowanie mowy opiera się zasadniczo na analizie sceny słuchowej, ponieważ rzeczywisty bodziec jest ciągły, bez wskazania przerwy wytyczającej początki i końce słów, a żeby się porozumieć należy identyfikować pojedyncze słowa – problem segmentacji mowy. Dźwięki mowy słyszymy tez jako odrębne kategorie -  to spostrzeganie kategorialne, tworzy kategorie o niezwykle ostrych granicach. Słuch korzysta z różnic w bodźcach odległości źródła dźwięku: 1 Fale dźwiękowe docierają do obu uszu w nieco różniących się fazach, różnica ta jest przydatna do wykrywania źródła dźwięków o względnie niskiej częstotliwości pochodzących od dłuższych fal 2 jako wskazówka wykorzystana jest różnica w głośności w obu uszach, 3  Fala dźwiękowa dociera do obu uszu w nieco innym czasie. Różnica początkowo jest niewielka ale mózg skutecznie z niej korzysta. Dźwięki nabierają znaczenia, kiedy dopasuje się je do informacji już przechowywanych w pamięci, co jest zadaniem słuchowego przetwarzania spostrzeżeniowego.  Zjawisko uzupełnienia fenomów zachodzi w dźwiękach mowy i w wypadku instrumentów muzycznych. Zjawisko Coktail –party – zachodzi w przypadku niezdawania sobie sprawy z rozmów innych ludzi, dopóki nie wymienią naszego imienia. Słuchanie dycho tyczne – procedura, w której uczestniczy słyszą bodźce wysyłane oddzielnie od każdego z uszu. Słuch absolutny – zdolność do identyfikowania określonego typu samego w sobie, a nie w relacji z innymi tonami. Beethoven był głuchy jak tworzył największe dzieła. Na poziomie mózgu; słuchowe obrazy umysłowe umożliwiały mu słyszenie muzyki „uchem umysłu” podczas jej komponowania. Reprezentacje słuchowe powstają wtedy, gdy obszary mózgu wykorzystywane w procesie słyszenia są aktywowane poprzez przechowywanie wspomnień.