Lekcja 10 Pamięć

 Kodowanie jest procesem organizowania i przekształcania napływających informacji, umożliwiającym włączenie ich do pamięci w celu przechowania lub porównania z wcześniej zapamiętanymi informacjami. Przechowywanie  jest procesem utrzymania informacji w pamięci. Wydobywanie jest procesem wydostania informacji z pamięci. Np. spotykając znajoma osobę, starasz sobie przypomnieć, co wiesz na jej temat – wydobywasz informacje.  Jest bardzo mało prawdopodobne, ze świadomie zdajesz sobie sprawę ze swojego adresu, dopóki ktoś Cię o niego nie zapyta. Jednak w chwili, w której pytanie zostanie zadane, odpowiednia informacja natychmiast staje się dostępna. Różnica dzieląca informację, których przechowywania jesteś lub nie jesteś świadomy, jest jednym z przejawów działania różnych „magazynów pamięci” Magazyn pamięci jest zespołem neuronów służących utrzymywaniu informacji na przestrzeni czasu. Chociaż zdarza się nam mówić, że nasze dłonie „zachowują się tak, jakby pamiętały” (np. palce – sposób grania na pianinie), to wszystkie zapamiętywane informacje są przechowywane w mózgu. Można wyróżnić trzy rodzaje magazynów pamięci, różniące się czasem przechowywania informacji oraz ilością informacji, które są w stanie pomieścić.  Owe trzy systemy pamięci są nazywane magazynami pamięci sensorycznej, krótkotrwałej i długotrwałej. Pamięć sensoryczna (PS) – przechowuje przez bardzo ograniczony okres – zazwyczaj krótszy niż jedna sekunda – wielką ilość danych percepcyjnych. Działanie pamięci sensorycznej jest automatyczne i nie wymaga żadnego wysiłku; pamięć sensoryczna zaczyna pracować wraz z uaktywnieniem się obszarów mózgu odpowiedzialnych za percepcje bodźców oddziałujących przez kilka krótkich chwil ( np. widok z za szyby jadącego auta).  Wzrokowa forma pamięci sensorycznej jest nazywana pamięcią ikoniczną, pamięć ta przechowuje wielkie ilości informacji, które szybko ulegają zatarciu. Poczucie ulotnego wrażenia pozostawiają po sobie także bodźce dźwiękowe. Słuchowa forma pamięci sensorycznej jest określana mianem pamięci echoicznej. Pamięć krótkotrwała (STM) przechowuje informacje przez kilkanaście sekund; jeżeli człowiek nazwie jakiś bodziec i będzie w kółko powtarzał tę nazwę, to odpowiednia informacja zostanie zachowana w STM (zazwyczaj nie dłużej niż przez 30 sekund). W przeciwieństwie do PS, przechowującej wielkie ilości danych, STM przechowuje jedynie niewielkie ilości pojedynczych informacji. Jesteśmy świadomi tylko tych informacji, które w danej chwili znajdują się w naszej STM. To właśnie posiadanie świadomości jakiejś informacji jest oznaką tego, że informacja ta jest utrzymywana w STM. Porcja jest jednostka informacji. W STM można przechowywać od 5 do 9 pozycji (zorganizowanych zazwyczaj w 4 porcje) Ilość informacji przechowywanych w STM jest uzależniona od rodzaju materiału oraz związanych z nim indywidualnych doświadczeń Przykładowo, poszczególne słowa są zwykle uważane za pojedyncze porcje, w STM można przechowywać większa ilość słów jednosylabowych niż pięciosylabowych. Kiedy widzisz informacje, którą chcesz zapamiętać, możesz utrzymać ją w STM, raz po raz ja odtwarzając. Znaczenie powtarzania wynika między innymi z tego, że umożliwia ono przenoszenie informacji do trzeciego rodzaju magazynu pamięci – pamięci długotrwałej (LTM), która przez długi czas –od kilku godzin do wielu lat- przechowuje ogromne ilości informacji.  Informacje magazynowane w LTM nie są bezpośrednio dostępne naszej świadomości, zdajemy sobie z nich sprawę dopiero wtedy gdy zostaną przeniesione do STM.. LTM przechowuje zarówno wspomnienia związane ze wszystkim, co kiedykolwiek robiłeś i czego się nauczyłeś, jak i informacje dotyczące znaczenia obrazów, słów oraz przedmiotów. LTM składa się z wyspecjalizowanych części – można sobie wyobrazić, że jest tak,, jak gdyby miała różne napędy związane z różnymi modalnościami zmysłowymi, a także informacjami werbalnymi i motorycznymi. Efekt pierwszeństwa – lepsze zapamiętanie kilku pierwszych bodźców z danego zestawu. Efekt świeżości – lepsze zapamiętywanie kilku ostatnich bodźców z danego zestawu.