Lekcja 3 -mózg

 Komórki glejowe kontrolują liczbę przekaźników, które mogą dotrzeć do neuronu. Wewnątrz-pochodne substancje odurzające są substancjami chemicznymi uwalnianymi przez neuron odbierający, a następnie wpływającymi na aktywność neuronu nadającego. Każdy neuron jest zaopatrzony w receptory -  wyspecjalizowane miejsca na dendrytach lub ciałkach komórki, które reagują na określone neuroprzekaźniki lub neuromodulatory. Miejsca receptorów, to takie, gdzie przyczepiają się „ cząsteczki – posłańcy”  uwalnianej substancji chemicznej (neuroprzekaźniki, neuromodulatory) Gdy przyłączą się one do receptorów, mówi się, że się wiążą i działają na dwa sposoby – pobudzająco  lub hamująco. Dany neuroprzekaźnik uwolniony przez kolbki synaptyczne nie jest przechwytywany przez receptory w całości, część pozostaje w przestrzeni między-neuronowej. Muszą zajść specyficzne reakcje chemiczne by wychwycić zwrotnie nadmiar neuroprzekaźnika z powrotem do pęcherzyków synaptycznych. Agonista – substancja chemiczna naśladująca działanie neuroprzekaźników. Selektywny inhibitor wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) – substancja chemiczna, która blokuje wychwyt neuroprzekaźnika serotoniny. ( W mózgu osób cierpiących na Perkinsona obumierają komórki tworzące  neuroprzekaźnik zwany dopaminą, odpowiedzialny za planowanie ruchu.) UKŁAD NERWOWY  Mózg wysyła i otrzymuje informacje od 12 nerwów cząsteczkowych. Zawiadują one mięśniami oraz odbierają informacje od narządów zmysłu. Ośrodkowy Układ Nerwowy (OUN) Największym kanałem przepływu informacji do i z mózgu jest rdzeń kręgowy, giętki sznur nerwów, który biegnie wewnątrz kręgosłupa. Mózg i rdzeń tworzą OUN. Z każdego z 31 punktów rdzenia wychodzą parami nerwy rdzeniowe ( po lewej i po prawej stronie), dzięki którym rdzeń odgrywa rolę w przesyłaniu komend mózgu do ciała i umożliwieniu mózgowi rejestrowania informacji o stanie ciała. Odruch jest automatyczną reakcją na zdarzenie, to działanie nie wymagające myślenia. Gdy odskakujesz od czegoś – neurony kojarzące wysyłały sygnały do neuronów ruchowych, które spowodowały wykonanie przez mięśnie gwałtownego ruchu np. cofanie palca od źródła bólu – układ z pominięciem mózgu. Neurony kojarzące umożliwiają  mózgowi wysyłanie sygnałów zapobiegających reakcji odruchowych. Układ nerwowy jest połączony z obwodowym układem nerwowym, który łączy OUN z narządami wewnętrznymi i składa się z  : - a) Autonomicznego Układu Nerwowego (AUN), który zawiaduje mięśniami gładkimi ciała oraz funkcjami gruczołów. Trawienie i krążenie ma charakter auto-regulujący, niepodlegający świadomej kontroli. b) układ szkieletowy składa się z nerwów przyczepionych do mięśni odpowiedzialnych za ruchy dowolne. AUN dzieli się na 2 części a) Sympatyczny (współczulny) układ nerwowy, który przygotowuje do poradzenia sobie z sytuacją nagłą, uruchamia się w odpowiedzi na zagrożenie ze strony środowiska. Działa on również w okolicznościach, które mogą być mniej ekstremalne, jednak nie mniej zagrażające tj. przygotowanie do wygłoszenia referatu, pośpiech. b) Parasympatyczny (przywspółczulny) układ nerwowy – przeciwstawia się skutkom działania układu sympatycznego. Układ sympatyczny (US) działa na zasadzie wzmagania i przyspieszenia, działa jednocześnie na wszystkie narządy – wzmaga pobudzenia. Układ parasympatyczny (UP) spowalnia,  oddziałuje pojedynczo lub tylko na kilka jednocześnie. Układy te nie zawsze działają przeciwko sobie np. erekcja jest wywołana przez UP, lecz US ją kontroluje.