Lekcja 13

 Rozwój języka – pierwsze słowa

Zgodnie z koncepcją empiryzmu, podstawą wszelkiej wiedzy jest doświadczenie. Według behawiorystów zdolność posługiwania się językiem jest w pełni efektem uczenia się. Natomiast natywizm zakłada, że zasadnicze aspekty zdolności językowych są wrodzone.. Ludzie przychodzą na świat z wewnętrznym mechanizmem nabywania języka (MNJ), wyposażonym z zestaw powszechnych reguł geometrycznych, obowiązujących w każdym języku, odkrywamy język, który słyszymy wokół siebie, a nasz MNJ dostraja do niego wbudowany zestaw reguł, dzięki czemu zaczynamy się nim posługiwać.  Inni badacze utrzymuj, że zdolności językowe rozwijają się na podstawie pewnych ogólnych zdolności poznawczych, związanych na przykład z spostrzeganiem i kontrolą motoryczną. To, że właśnie wszyscy ludzie zaczynają w pewnym momencie rozwoju posługiwać się językiem – nawet wtedy, gdy nie są na ten temat instruowani -  świadczy o tym, że struktura naszego mózgu ma w sobie coś szczególnego, co umożliwia nam przyswajanie języka i posługiwanie się nim; ludzie najwyraźniej posiadają wrodzoną zdolność nabywania języka. Opiekunowie dzieci pomagają im uczyć się języka, intuicyjnie dostosowując swoje wypowiedzi do ich możliwości, dzięki czemu dzieci otrzymują jasny przekaz. Język, w którym opiekunowie zwracają się do dzieci charakteryzuje się krótkimi zdaniami, wyraźnymi pauzami między kolejnymi frazami, staranną wymową i dobitną intonacją, osiąganą dzięki wysokiemu tonowi wypowiedzi.. Podobny wzorzec porozumiewania się zaobserwowano u opiekunów dzieci niesłyszących, posługujących się językiem migowym. Niemowlęta w wieku od dwóch do trzech miesięcy rejestrują zmianę sylaby w czasie nieprzekraczającym pól sekundy. Po ukończeniu szóstego miesiąca życia niemowlęta zaczynają jednak ignorować różnicę między dźwiękami nienależącymi do języka, którymi rozmawia się w ich otoczeniu. Około ósmego miesiąca niemowlęta potrafią posługiwać się wzorcami dźwięków typowymi dla tego języka w celu identyfikacji pojedynczych wyrazów, nawet wówczas gdy słyszane przez nie dźwięki tworzą nieprzerywany strumień. Osiągnąwszy czternasty miesiąc życia, dzieci, wykonując odmienne zdania, zwracają uwagę na różne rodzaje różnic dźwięków: kiedy wymaga się od nich odróżnienia dźwięków mowy, są uwrażliwione na takie różnice dźwięków, które ignorują podczas nauki przyporządkowania słów określonym przedmiotom. Zdolność rozróżniania i organizowania dźwięków poprzedza zdolność ich produkowania. Wszystkie dzieci zaczynają gaworzyć około szóstego miesiąca życia. Początkowo gaworzenie zawiera w sobie dźwięki występujące we wszystkich ludzkich językach. Jednak, wraz z upływem czasu, kiedy niemowlę ciągle słyszy mowę otaczających go dorosłych, zakres wydawania przez nie dźwięków ulega zawężeniu, kiedy dziecko osiąga mniej więcej rok, jego gaworzenie zaczyna odzwierciedlać wzorce intonacji charakterystyczne dla mowy dorosłych. Nie dotyczy to dzieci niesłyszących, które nie rozwijają swojego gaworzenia, natomiast – jeśli maja kontakt z językiem migowym – w podobny sposób modyfikują ruchy dłoni i rąk: rozpoczynają od wykonywania szerokiego zakresu ruchów, które następnie zawężają do gestów wykorzystywanych w obserwowanym przez siebie języku migowym.