Lekcja 12 c.d.

 Semantyka. Język spełnia swoje znaczenie dzięki temu, że jest nośnikiem znaczeń. Dziedziną zajmującą się znaczeniem słów i zdań jest semantyka. O ile dźwiękom mowy odpowiadają pewne podstawowe jednostki ( fonemy), a składniowy aspekt zdań jest reprezentowany przez swoje podstawowe elementy (części zdania), o Tyla aspekt semantyczny znajduje odzwierciedlenie w morfemach, czyli elementarnych jednostkach znaczeniowych języka. Łączenie morfemów odbywa się zgodnie z pewnymi regułami. Znaczenia są zwykle przypisywane określonym dźwiękom lub w sposób arbitralny. Znaczenie niektórych wyrazów zostało ukształtowane w toku szczególnych zdarzeń historycznych. Sens zdarzenia jest w dużej mierze niezależny od tego, czy jest ono poprawnie zbudowane. O ile morfemy są łączone w reprezentacje znaczeń słów, o tyle słowa są łączone w reprezentacje sądów. Reprezentacje sądów są umysłowymi zdaniami wyrażającymi znaczenie określonych stwierdzeń. Ten sam zestaw słów, w zależności od sposobu jego zorganizowania, może wyrażać inne sądy. Pragmatyka. Oprócz znaczenia dosłownego wypowiedzi maja także znaczenie sugerowane. Pragmatyka jest związana z sugerowaniem za pośrednictwem języka pewnych znaczeń.. Rozumienie pragmatycznego aspektu wypowiedzi zwykle opiera się na znajomości otaczającego świata, jak i danego języka oraz typowych dla niego konwencji komunikacyjnych. Rozumienie niektórych aspektów pragmatycznych jest uzależnione od zdolności interpretowania znaczenia rosnącej lub opadającej intonacji zdań;  jest tak między innymi w wypadku rozumienia słyszanych pytań. Niezależnie od tego aspekt pragmatyczny jest w komunikacji językowej wszechobecny, również w przekazach pisemnych. Wykorzystanie go jest uwarunkowane zdolnością poprawnego wnioskowania. To, ze potrafimy wyciągać wnioski szybko i bez szczegółowego wysiłku, przesłania rzeczywistą trudność procesów wnioskowania. Konieczność funkcjonowania w rozumowaniu językowym zasad pragmatyki jest przyczyną niepowodzenia prób stworzenia programów komputerowych, które faktycznie rozumiałyby ludzki język. Znajomość zasad pragmatyki ma fundamentalne znaczenie dla możliwości rozumienia metafor odnoszących do siebie dwie rzeczy i opisujących jedną z nich poprzez porównanie z drugą. Podstawą rozumienia metafor jest aktywne odrzucanie nieistotnych aspektów znaczenia danego słowa lub frazy. Rola, jaką w interpretacji metafor odgrywa prawa półkula mózgowa, świadczy o tym, że interpretacja ta jest czymś szczególnym i angażuje odmienne mechanizmy niż inne rodzaje funkcjonowania językowego, czyli realizacja funkcji językowych jest uzależniona przede wszystkim od aktywności lewej półkuli mózgu ( w wypadku praworęcznych), jednak zdolność rozumienia metafor opiera się głównie na aktywności prawej półkuli. Kiedy metafory interpretują ludzie o mózgach nieuszkodzonych to aktywna jest zawsze prawa półkula. Produkcji fonetycznego aspektu języka uczymy się dzięki procesom jego percepcji,  a mechanizmy leżące u podstaw wytwarzania składniowo poprawnych wypowiedzi ułatwiają nam rozumienie słyszanych i czytanych zdań. Rozumienie języka umożliwiają nam ponadto semantyczne reprezentacje, na których opiera się nasza zdolność formułowania spójnych wypowiedzi; sądy odpowiadają myślom, tak naszym własnym, jak i innych ludzi. Zasadami pragmatyki posługujemy się zarówno produkując własne wypowiedzi, jak i rozumiejąc wypowiedzi cudze.