Lekcja 11a

 Akt przypomnienia. Nasza pamięć epizodyczna przechowuje jedynie okruchy wspomnień; chcąc przypomnieć sobie konkretne zdarzenie,  łączymy ze sobą dotyczące go fragmentaryczne informacje i wypełniamy luki, wykorzystując przy tym wspomnienia zdarzeń podobnych oraz ogólną wiedzę o świecie zawartą w pamięci semantycznej. Magazynujemy w pamięci wyłącznie ważne informacje, które następnie wykorzystujemy do rekonstruowania wspomnień, polegającego na uzupełniania ich brakujących fragmentów. Fragmentaryczny charakter pamięci można obserwować w sytuacjach, gdy mamy jakąś informacje na końcu języka Słowa są przechowywane w pamięci jako niejednolita całość, lecz jako zbiory zróżnicowanych cech, które w pewnych warunkach przypominamy sobie pojedynczo, w oderwaniu od innych. Rozpoznawanie a przypominanie.  Przywołanie z pamięci długotrwałej jakichkolwiek informacji wymaga sięgnięcia do odpowiednich zasobów tej pamięci. Przechowywane informacje są przywoływane na dwa sposoby. Przypomnienie jest celowym przywoływaniem na myśl informacji zmagazynowanej w pamięci jawnej; czyli przeniesieniem informacji jawnej  z LTM do STM, gdzie staje się świadoma i komunikatywna. Rozpoznawanie jest dopasowaniem informacji do informacji przechowywanych w pamięci, umożliwiającym zorientowanie się w tym, czy kodowana informacja jest nam znana, a jeżeli tak, to w jakim kontekście już się z nią zetknęliśmy. Przedmioty i pojęcia podobne mają więcej wspólnych cech niż przedmioty i pojęcia niepodobne. Gdy możliwe odpowiedzi znacznie się różnią wybór właściwej wymaga odwołania do niewielu informacji przechowywanych w pamięci. Natomiast jeżeli możliwe pytania są do siebie zbliżone, to rozpoznanie wśród nich dobrej wymaga uprzedniego kodowania wielu informacji dotyczących danego przedmiotu lub pojęcia. Podstawą rozpoznania jak i przypominania jest zaktywizowanie odpowiednich informacji przechowywanych w LTM. Jeżeli informacje te są niedostępne to nie jesteśmy w stanie różnicować podobnych możliwości, a w konsekwencji mamy trudności z przypomnieniem sobie określonych faktów. Wskazówka. W procesie wydobywania informacji z pamięci dobra wskazówka nakierowuje na właściwy obszar ich poszukiwania. Wskazówki są bodźcami ułatwiającymi przywołanie odpowiednich informacji z pamięci; są bodźcami przypominającymi określone zdarzenie. Dobra wskazówka zawęża ilość kojarzących się z nią wyrazów, osób, zdarzeń czy przedmiotów, odpowiada tez ona informacjom przechowywanym w LTM. Uczymy się nie tylko samego materiału, lecz także ogólnego kontekstu, w jakim się on znajduje, oraz przyporządkowanych zdarzeń pojawiających się w tym samym czasie. Zarówno czynniki sytuacyjne, jak i zdarzenia mające miejsce w trakcie zapamiętywania informacji mogą następnie spełniać funkcję wskazówek ułatwiających wydobywanie danych z pamięci. Zależność polegająca na tym, że przypominanie sobie informacji jest łatwiejsze w warunkach, w których ludzie maja dostęp do wskazówek obecnych podczas uczenia się tych informacji nazywa się zasada specyficzności kodowania.. Niektóre wskazówki powstają spontanicznie i maja charakter wewnętrzny. Wydobywanie informacji z pamięci jest łatwiejsze wówczas, gdy jesteśmy w takim samym nastroju, bądź stanie psychicznym, w jakim byliśmy podczas ich zapamiętywania. Uświadomienie sobie tych zależności może działać otrzeźwiająco, wpływając na organizowanie warunków przygotowania się np. do egzaminu. Podobne zależności dotyczą nastroju: jeżeli ucząc się czegoś czujesz się dobrze, łatwiej i lepiej przypomnisz to sobie, będąc w nastroju dobrym. Jeżeli przypominając sobie jakieś informacje, znajdujesz się w otoczeniu różniącym się od tego, w którym ja zapamiętywałeś, spróbuj zorganizować sobie „środowisko” za pomocą wizualizacji ; umiejętność dostarczenia sobie wyobrażeniowych wskazówek imitujących otoczenie, w którym uczyłeś się danego materiału, korzystnie wpływa na jego wydobywanie. Jeżeli nie potrafisz sobie czegoś przypomnieć – spróbuj ponownie, a później raz jeszcze. Wzrastająca z czasem  zdolność wydobycia informacji z pamięci, pojawiająca się pomimo braku informacji zwrotnych, nazywa się hipermnezją. Występowanie hipermnezji wynika z tego, że za każdym razem, kiedy usiłujemy przywołać z pamięci dana informacje, przypominamy sobie jej różne aspekty, które następnie są wykorzystywane jako wskazówki umożliwiające jej wydobycie.