oryginalna42@pino.pl

 WARUNKOWANIE INSTRUMENTALNE

Jest to proces do skojarzenia danego zachowania z jego konsekwencjami. Jeżeli konsekwencje danego zachowania są pozytywne, jest prawdopodobne, że zachowanie to zostaje podjęte kolejny raz, jeżeli konsekwencje są negatywne – prawdopodobieństwo powtórki maleje.  Warunkowanie instrumentalne wymaga od organizmu „bycia sprawcą” podejmowania określonych działań. Prawo efektu – zachowanie prowadzące do  zadawalającego stanu rzeczy – „będą powtarzane”. Podstawa warunkowania instrumentalnego jest wzmocnienie  - proces, dzięki któremu konsekwencje danej reakcji prowadzą do zwiększenia prawdopodobieństwa ponownego pojawienia się tej reakcji. Związki między reakcją a jej następstwami nazywa się kontyngencją reakcji, która zachodzi wtedy, gdy konsekwencje są uzależnione od tego czy organizm ujawni pożądane zachowanie. Czynnik wzmacniający – przedmiot lub zdarzenie pojawiające się po reakcji zmieniającej prawdopodobieństwo jej powtórzenia. Punkt widzenia odbiorcy wzmocnienia decyduje o tym, czy dany czynnik rzeczywiście jest wzmacniający. Wzmocnienie pozytywne -  jest wtedy, gdy następstwem zachowania jest pojawienie się czynnika wzmacniającego, zwiększającego prawdopodobieństwo powtórzenia tego zachowania.  Wzmocnienie negatywne – gdy następstwem zachowania jest uniknięcie nieprzyjemnego zdarzenia lub sytuacji, zwiększające prawdopodobieństwo powtórzenia tego zachowania. Wzmocnienie negatywne jest tez zwane warunkowaniem unikowym bo organizm uczy się podejmować zachowanie zmniejszające lub hamujące działanie bodźca awersyjnego. Kara  jest nieprzyjemnym zdarzeniem będącym konsekwencją jakiegoś zachowania. Zmniejsza prawdopodobieństwo powtórki. Kara pozytywna -  gdy zachowanie wywołuje niepożądane efekty – zmniejsza prawdopodobieństwo podjęcia. Kara negatywna -  dane zachowanie prowadzi do wyeliminowania przyjemnego zdarzenia, co zmniejsza prawdopodobieństwo ponownego podjęcia. Kara jest skuteczna gdy:

-powinna nastąpić szybko, zaraz po niepożądanym zachowaniu

- powinna być konsekwentna

- powinna być wystarczająco awersyjna – nie może powodować ani urazów, ani problemów tj.lęk

Kara może obniżać częstotliwości występowania danego zachowania, jednak nie eliminuje zdolności jego podejmowania. Kara fizyczna np. bicie, może zwiększyć częstotliwość podejmowania agresywnych zachowań przez osoby karane. Osoba karana, w wyniku warunkowania klasycznego, może zacząć odczuwać strach wobec osoby, która ja karze. Kara, sama w sobie, nie jest tak skuteczna jak kara stosowana łącznie ze wzmocnieniami. Czynniki wzmacniające pierwotne – to zdarzenia lub przedmioty z natury wzmacniające (pokarm, woda). Czynniki wzmacniające wtórne – zainteresowanie, pochwały, pieniądze. Czynniki wzmacniające wyuczone – niezaspokajana bezpośrednio potrzeb biologicznych. Modyfikacja zachowania jest technika terapeutyczną wykorzystującą wtórne czynniki wzmacniające

Generalizacja bodźca to proces prowadzący do tego, że reakcja warunkowa jest wywoływana przez bodźce neutralne, które przypominają BW, lecz nie są z nim identyczne. Generalizacja jest rozszerzeniem RW na bodźce podobne do bodźca warunkowego. Różnicowanie bodźca to zdolność odróżnienia podobnych bodźców ireagowania wyłącznie na właściwy BW. Uczenie się bardziej skomplikowanych zachowań można wyjaśnić zasadami rządzącymi warunkowaniem wyższego rzędu. Kiedy warunkowanie zajdzie, BW (BW1) może spełniać funkcję BB - łączenie go z bodźcem naturalnym (BW2) prowadzące do tego, że bodziec ten także staje się warunkowy. Na uczenie się oddziaływuje zarówno kontekst w jednym warunkowaniu klasycznym zachodzi, jak i oczekiwanie pojawiające się w rezultacie tego warynkowania. W warunkowaniu klasycznym dużą rolę odgrywa też umysłowy obraz przedmiotu - widziany " wewnętrznym okiem" ( wyobrażenie) Zarejestrowanie bodźca, reakcji i łączącego je związki odpowiedzialne są różne części mózgu. Warunkowanie sprawia, że komórki mózgu rejestrujące bodziec uaktywniają się wraz z komórkami ciała migdałowatego, odpowiedzialne za te reakcje - za każdym razem, gdy bodziec się pojawia reakcja jest wywoływana automatyczni. Związek łączący aktywność dwóch zespołów neuronów istnieje nawet po wygaszeniu warunkowania decydując o łatwości ponownego uczenia się RW. Możliwość warunkowania reakcji emocjonalnych tj. strach - mają wpływ na życie. Warunkowanie klasyczne jest jednym z czynników powodujących śmierć z przedawkowania narkotyków. Zasady rządzące tym warunkowaniem mogą służyć wyjaśnieniu obserwacji, zgodnie z którą ludzie uzależnieni od kokainy czują głod narkotyczny na skutek bezpośredniego kontaktu z pieniędzmi. Warunkowanie klasyczne jest podstawą kilku technik terapeutycznych. Awersja pokarmowa (smakowa) - unikanie określonego pokarmu lub smaku na skutek warunkowania klasycznego. Jest ona też mechanizmem kierującym się za skutecznością antabusu w leczeniu aklocholizmu. Antabus plus alkohol = wymioty, nudności.

 Uczenie się to względnie trwałe zmiany zachowania będące wynikiem doświadczenia. Habituacja – uczenie się polegające na tym, ze wielokrotne poddanie organizmu działaniu danego bodźca zmniejsza jego wrażliwość na ten bodziec. Podstawa wielu typów uczenia jest tworzenie skojarzeń – związków łączących jeden obiekt lub zdarzenie z innym obiektem lub zdarzeniem. Warunkowanie klasyczne  To forma uczenia się polegająca na tym, że bodziec neutralny zostaje połączony z bodźcem powodującym zachowanie odruchowe i z czasem zaczyna wystarczać do wywołania tego zachowania. Bodziec bezwarunkowy (BB) wywołujący automatyczna reakcję bezwarunkowa (RB), nie wymagający uczenia się. Reakcja bezwarunkowa -  odruchowo wywołana przez specyficzny bodziec. Bodziec warunkowy (BW)  - bodziec pierwotnie obojętny, uzyskujący znaczenie poprzez warunkowanie czyli powtarzające się łączenie go z bodźcem bezwarunkowym. Reakcja warunkowa (RW) – reakcja uzależniona od związków łączących bodziec warunkowy z bodźcem bezwarunkowym, warunkowanie tymi związkami, gdy zostanie wyuczone do jej wywołania, wystarczy oddziaływanie BW.  Nabywanie -  to termin techniczny wskazujący na wstępne uczenie się RW.  Warunkowanie śladowe -  forma klasycznego warunkowania następczego, charakteryzująca się tym, że działanie BW kończy się przed  rozpoczęciem działania BB. Uczenie się awersyjne – forma warunkowania klasycznego charakteryzująca się łączeniem BW z nieprzyjemnym BB prowadzącym do prób unikania BW. Warunkowana reakcja emocjonalna ( WRE) – emocjonalna, wywołana bodźcem, który wcześniej był neutralny. Fobia- irracjonalny strach przed specyficznym obiektem lub sytuacja. Biologiczna  gotowość -  wbudowana w organizm skłonność do wywoływania określonych reakcji warunkowych przez specyficzne bodźce warunkowe, sprawiająca, że niektóre rodzaje warunkowania wymagają stosunkowo krótkiego uczucia. Przeciwgotowość– wbudowany w organizm brak skłonności do wywoływania określonych reakcji warunkowanych przez specyficzne bodźce warunkowe.  Wygłoszenie -  proces prowadzący do wyeliminowania RW w wyniku powtarzającego się prezentowania BW lub BB Samorzutne odnowienie – proces prowadzący do tego, ze po okresie wygaszania RW, BW ponownie uzyskuje jej wywołanie.  

 Halucynogen jest substancją wywołującą doświadczenia spostrzeżeniowe znane jako halucynacje. Halucynogeny obejmują meskalinę, pejotl, psylocybine, dietyloamid kwasu lizergowego (LSD), fencyklidynę (PCP), kretaminę („wyjątkowe K”) i marihuanę.. LSD jest syntetyczną substancja wywołującą zmiany w spostrzeganiu. Osoby przyjmujące zwykle doznają halucynacji wzrokowych, które często przybierają postać kształtów geometrycznych, charakteryzujących się sugestywnymi barwami i gwałtownymi ruchami. Przy większych dawkach kształty geometryczne są zastępowane szybko zmieniającymi się przedmiotami symbolicznymi. Osoby zażywające mogą czuć się tak, jakby stawały się częścią tego, co obserwują. Halucynacje słuchowe obejmują słyszenie wymyślonych języków obcych lub symfonii. Objawy te mogą trwać przez kilka godzin. LSD może wywołać przerażające doświadczenia, które mogą być spowodowane zmiana dawki, nastroju, oczekiwań i otoczenia. Halucynacje mogą powracać bez przyjmowania substancji. Te samorzutne przebłyski mogą się zdarzyć tygodnie, a nawet lata po zażyciu substancji i mogą być uruchamiane, gdy osoba znajdzie się w ciemności. Najpopularniejszym halucynogenem w Ameryce jest marihuana, której aktywnym składnikiem jest tetrahydrokannabinol (THC). Na całym ciele i mózgu, łącznie z hipokampem znajdują się receptory przyjmujące cząsteczki kannabinoidu. Kannaboidy oddziaływają na apetyt, pamięć i ból oraz mogą modelować inne neuroprzekaźniki. Skutki działania marihuany zależą od nastroju, oczekiwań i otoczenia osoby zażywającej. W samotności osoba ta może odczuć senność i pójść spać. W towarzystwie innych może odczuć euforie. Skutki działania substancji mogą być subtelne, łącznie ze zmianami w spostrzeganiu powodującymi, ze obrazy i dźwięki staja się bardziej wyraziste. Powszechne SA również zniekształcenia spostrzegania czasu i przestrzeni oraz upośledzenie zdolności spostrzeżeniowo -ruchowych, co sprawia, że prowadzenie auta staje się niebezpieczne.

 . Pewne substancje psychoaktywne, łączone z heroiną, morfina, kodeiną, percodamem i demerolem, zwane są narkotycznymi środkami przeciwbólowymi, ponieważ są silnie uzależniającymi substancjami stępiającymi zmysły i powodującymi analgezję., czyli uśmierzanie bólu. Substancje te reagują na pewne receptory endorfiny. Na ogół substancje tego rodzaju są przepisywane, by uśmierzać ból, hamować ostra biegunkę, przedłużający się kaszel i zaburzenie snu. Heroina jest opiatem wytwarzanym z maku lekarskiego. Heroina może spowodować uczucia odprężenia i euforii, jednak efekty są tak krótkotrwałe, a po nich następują negatywne zmiany nastroju i zachowania.. Tak jak inne opiaty heroina jest środkiem uspokajającym działającym na ośrodkowy układ nerwowy, powodującym spowalnianie aktywności  neuronowej w obszarach pnia mózgu odpowiedzialnych za oddychanie i kaszel, a także w innych obszarach mózgu. Kiedy heroina znajduje się w organizmie, wywołuje zwężenie źrenic, spowolnienie oddychania i letarg.. Występuje tolerancja i objawy abstynencyjne., zwykle z okresami ziewania, dreszczy, uderzeń gorąca , niepokoju, biegunki i gęsiej skórki, po których następuje do 12 godzin snu.  Prócz aktywowania opartej na dopaminie ścieżki nagrody w mózgu heroina i inne opiaty działają poprzez wiązanie się z receptorami opioidów w mózgu z którymi łączą się normalne opioidy organizmu, takie jak endorfina.. Tworzy to pętle negatywnego sprzężenia  zwrotnego, prowadząc do zmniejszenia wytworzenia endorfin przez organizm, pozbawiając heroinistę naturalnych środków uśmierzania bólu. Co za tym idzie ..potrzeba więcej heroiny. Przy zaprzestaniu, endorfina nie podejmuje działania, by załagodzić objawy abstynencyjne, co zwiększa poczucie dyskomfortu i utrudnia zaprzestanie przyjmowania tej substancji.