oryginalna42@pino.pl

 Hipnoza – stan umysłu charakteryzujący się skupieniem świadomości na wyrazistych wyobrażonych doświadczeniach i obniżona świadomością otoczenia.. Stan ten wywołany jest indukcją hipnotyczną – procesem, w którym uczestnik jest zachęcany do odprężenia się i skupienia uwagi w określony sposób, często z zamkniętymi oczami. Po wkroczeniu w stan transu – odmiennego stanu świadomości, w którym uświadamianie sobie środowiska zewnętrznego maleje -  hipnotyzer sugeruje skupienie uwagi, zmianę spostrzegania lub zachowania się w określony sposób. Istnieją dwie cechy charakterystyczne dla stanu transu. Jedna nazywa się zawieszeniem zgeneralizowanej orientacji na rzeczywistość – wyłączenie się ze świadomości zewnętrznej. Gdy to się dzieje,, jest podwyższona świadomość rzeczywistości wewnętrznej, czyli własnych wyobrażeń i spostrzeżeń, i doświadczanie tej rzeczywistości bardziej wyraziście niż marzeń na jawie. Inną cechą charakterystyczną stanu transu jest działanie logiki transu, czyli bezkrytycznej akceptacji niespójnych i nielogicznych zdarzeń bez uwzględnienia niemożliwości ich zaistnienia. Chociaż te i inne zmiany w świadomości mogą występować w wyniku sugestii hipnotyzera, to mogą też zaistnieć bez tej sugestii z powodu oczekiwań związanych z sytuacją hipnotyczna. Osoby, które spodziewają się,  że ich kończyny staną się podczas transu cięższe – doświadczają tego; natomiast osoby, które nie spodziewają się, że będą inaczej odczuwać swoje ciało, nie doświadczają żadnych zmian, chyba że nakaże im to hipnotyzer. Hipnotyzer może też podać sugestie pohipnotyczną, czyli taką, która dotyczy określonych zmian w spostrzeganiu nastroju lub zachowania, jakie następuje po wyjściu ze stanu. Ludzie o wysokiej podatności hipnotycznej nie musza nawet znajdować się w tym samym co hipnotyzer pomieszczeniu, aby być zahipnotyzowanym.. Niektórzy ludzie potrafią tworzyć bardzo rzeczywiste obrazy wzrokowe, podczas gdy inni są lepsi w tworzeniu efektów słuchowych, węchowych lub kinestetycznych. Nawet osoby, które nie tak łatwo podaja się hipnozie, mogą wejść w stan transu, jeśli zostaną wystarczająco silnie zmotywowane. Podatność hipnotyczna jestestw wysoce skorelowana ze wskaźnikami biologicznymi, takimi jak tętno, ani tez z cechami osobowości, takimi jak nieśmiałość, emocjonalność, emocjonalność czy poszukiwanie wrażeń. Absorpcja, czyli zdolność całkowitego skoncentrowania się na materiale poza osobą, jest umiarkowanie skorelowane z podatnością hipnotyczną. Niektóre osoby wydaja się posiadać większą zdolność utraty świadomości siebie niż inni. Osoby takie potrafią być głęboko pochłonięte oglądaniem filmu lub czytaniem książki. U osób o wysokiej podatności hipnotycznej absorpcja może wyjaśnić krótkie doświadczenia hipnotyczne, jakie mogą wystąpić podczas jazdy autostradą przez dłuższy czas. Hipnoza wydaje się też umiarkowanie powiązana z „otwartością na doświadczenie”, czyli chęcią doświadczania czegoś nowego. Osoby cierpiące na zespół stresu pourazowego również wydaja się bardziej podatne na hipnozę. Teoria transowa koncentruje się na zmianach poznawczych, jakie zachodzą podczas transu. Osoba będąca w stanie transu doświadcza odmiennego stanu świadomości, czyli takiego, który charakteryzuje się zwiększoną podatnością i wrażliwością na sugestie – jest odcięta od swojego, zwykłego poziomu świadomości.  Teoria społeczno-poznawcza koncentruje się na społecznym kontekście, w jakim ma miejsce hipnoza, oraz na motywacji, by w niej uczestniczyć i reagować na sugestie – zmiany wynikają raczej z oczekiwań odnośnie do stanu niż rzeczywistego transu. Osoba będąca w transie odgrywa rolę zahipnotyzowanego według własnego rozumienia tego stanu, co prowadzi do zachowań i doświadczeń uznanych za wytwór hipnozy. Hipnoza ma wiele zastosowań terapeutycznych, łącznie z leczeniem lęku, kompulsywnych zachowań nawykowych, pewnych stanów chorobowych oraz problemów związanych ze stresem. Była tez stosowana do przynoszenia ulgi w bólu. Ból może być kontrolowany przez przetwarzanie „góra- dół”, które bezpośrednio blokuje neurony kojarzące zawiadujące napływem sygnałów bólowych do mózgu – hipnoza jest dobrym sposobem oddziaływania na to przetwarzanie. Redukuje ból poprzez zmianę sposobu interpretacji doznania bólu

  Lęki we śnie występują podczas III i Iv fazy snu. Są to sugestywne, przerażające doświadczenia; osoby śniącej nie można obudzić i nie pamięta ona tych lęków. Koszmary nocne to sny naładowane negatywnymi emocjami; można je pamiętać następnego dnia.. Często występują podczas porannej fazy REM  Narkolepsja  nagle ataki wyjątkowej senności i nagłe zapadanie w sen. Często wkraczają w fazę REM niemal natychmiast. Spowodowana jest niedoborem oreksyny.Bezsenność to trudność w zasypianiu, przerwy w spaniu lub zbyt wczesne budzenie się. Może łączyć się z czynnikami środowiskowymi – stres, które mogą spowodować zwiększoną aktywność sympatycznego układu nerwowego i w rezultacie utrudnić sen. Gdy sen nie przychodzi natychmiast, osoba w stanie stresu ulega frustracji, która bardziej wzmaga pobudzenie, nasilając problem. Bezdech podczas snu  krótkie, chwilowe ustanie oddychania podczas snu, trwające do 70 sekund, po okresie oddychania z trudem, któremu towarzyszy chrapanie; osoba przechodzi wówczas gwałtownie do lżejszego snu i może nie pamiętać tych zdarzeń oraz nie czuć się wypoczęta po spaniu. Jest wynikiem rozluźnienia mięśni podstawy gardła, co blokuje przepływ powietrza.

 Marzenia senne występujące w fazie REM łatwiej wpadają w pamięć. Freud twierdził, że treść marzeń pochodzi z nieświadomości, że umożliwiają tym spełnienie nieświadomych pragnień. Takie spełnienie pragnień nie zawsze bywa widoczne w treści jawnej marzenia sennego, czyli w jego rzeczywistej, dającej się zapamiętać treści. Musimy kopać by znaleźć ujawnioną treść marzenia -  jego symboliczna treść i znaczenie. Hipoteza aktywacja-synteza – sny powstają w wyniku przypadkowych wybuchów aktywności komórek nerwowych., które mogą oddziaływać zarówno na komórki mózgowe uczestniczące w procesach słyszenia i widzenia, jak i na te, które przechowują informacje, by wytworzyć doświadczenie snu. Śnienie może pojawić się jako reakcja na pobudzenie, które aktywuje struktury mózgowe uczestniczące w motywacji. Blokujące mechanizmy snu podtrzymują nas przed działaniem zgodnie z tymi myślami lub pragnieniami, zamieniając je na symboliczne halucynacje. W stanie czuwania blokowane są komórki w układzie uwalniającym neuroprzekaźnik acetylocholinę, lecz w fazie REM następuje ich aktywacja. Zwiększony poziom acetylocholiny aktywuje ruchowe i wizualne obszary mózgu i może spowodować, iż będzie sen o dzikiej przejażdżce kolejką górską Ponadto komórki w niektórych częściach pnia mózgu wyzwalające inne neuroprzekaźniki, zwłaszcza serotoninę i ner epinefrynę, są najbardziej aktywne wówczas, kiedy znajdujemy się w stanie czuwania. Hormon melatonina, wydzielany przez szyszynkę, odgrywa ważną rolę w zasypianiu. Zwykle organizm rozpoczyna jej wydzielanie tuż przed zmierzchem, zmniejszając o świcie. Rytm dobowy – codzienne zmiany w organizmie w zakresie reakcji na cykl ciemności i światła oddziaływujące na ciśnienie krwi, tętno, temperaturę ciała, poziom cukru we krwi, hormonów, metabolizm. Jadro nadskrzyżowaniowe (SCN) – niewielka część podwzgórza, tuz nad skrzyżowaniem wzrokowym, która rejestruje zmiany światła powodujące wytwarzanie hormonów zawiadujących różnymi funkcjami organizmu. Tzw. „ranne ptaszki” osiągają szczytową formę w zakresie czynności i wydajności – rano, „nocne marki” szczytową formę osiągają nocą. Większość ludzi wieczorowa pora odczuwa spadek energii. Nawet niewielkie zmiany w harmonogramie snu mogą wpłynąć na nasz nastrój.

 Świadomość jest to zdawanie sobie sprawy z naszych myśli, dążeń i uczuć – istnienia. Różne obszary mózgu są zaangażowanie w doświadczenie świadomości. Obszary te „wypalają” się w miarę aktywacji. Udział w świadomości różnych obszarów mózgu może stanowić wyjaśnienie jej wieloaspektywność i płynności oraz tego, dlaczego czasami sposób doświadczania przez nas siebie lub świata różni się znacznie od zwykłego ich doświadczenia w normalnej świadomości. Te odmienne stany świadomości (ASC) mogą być naturalnymi stanami tj. : sen, śnienie, hipnoza, lub mogą być wywołane przez substancje typu: alkohol, narkotyki. Spać, śnić. Sen – naturalnie powracające doświadczenie, podczas którego normalna świadomość zostaje zawieszona. I faza snu – tzw. sen hipnologiczny – w pierwszych minutach może obejmować doświadczenie łagodnego spadania lub unoszenia się, albo widzenia błyskających światełek, lub figur geometrycznych. Łatwo można obudzić, a człowiek nawet nie wie, czy w ogóle spał. II faza – jest to sen pewny. Śpiący jest bardziej odprężony i w mniejszym stopniu reaguje na otoczenie. Obudzony – powie, że spał. III i IV faza – mózg emituje fale delta – powolne, o wysokiej amplitudzie i częstotliwości. Obudzony będzie przez chwilę zdezorientowany. Faza REM. Około godziny po zaśnięciu zaczyna się odwracanie cyklu snu i powtarzanie. Zamiast jednak wracać całkowicie do I fazy, śpiący wkracza stan szybkich ruchów gałek ocznych. W fazie REM aktywność mózgu jest większa nawet niż podczas czuwania. W tej fazie występują marzenia senne, które można zapamiętać. Oddech i tętno staja się szybkie i nieregularne a genitalia mogą okazywać oznaki pobudzenia. Z wyjątkiem układu oddechowego i naczyniowego – mięśnie są sparaliżowane. Z REM przechodzimy ponownie do fazy I. Każdy cykl trwa około 90 minut i występuje 4 -5 razy w ciągu nocy. Z wiekiem, przy mniejszej aktywności wolno falowej sen jest płytszy i mniej ciągły, osoba łatwo się budzi a sen jest mniej zaspokajający. W raz ze spadkiem jakości snu spada jego wzmacniające oddziaływanie na układ krążenia i hormonalny.Funkcje snu Zasypianie podczas nudnych zajęć jest wynikiem niedoboru snu : „nuda nie powoduje senności, lecz ją demaskuje”. Kiedy danej nocy faza REM jest zbyt krótka, to następnej nocy snu tej właśnie fazy będzie znacznie więcej – to nadrabianie fazy snu REM. Można pozbawić się snu fazy REN kładąc się zbyt późno, wcześnie wstając lub stosując depresanty ośrodkowego układu nerwowego tj. alkohol lub środki nasenne, które hamują fazę REM. Gdy substancje te są stosowane nawykowo, a następnie odstawiane, marzenia senne podczas nadrabiania REM bywają tak żywe, dziwaczne i na ogół nieprzyjemne, że ludzie powracają do stosowania tych substancji, by móc zasnąć i jednocześnie zahamować marzenia senne. Brak snu może spowodować wzrost poziomu kortydrolu następnego dnia, co wpływa na zmianę innych funkcji biologicznych. Stale podwyższony poziom kortydrolu może spowodować braki w pamięci oraz spadek funkcjonowania układu odpornościowego. Brak snu ma też wpływ na zmiany w innych sferach psychicznych tj. uwaga, nastrój, jakość wykonywania zadań. Sen regeneruje organizm po wysiłku i ma znaczenie w utrwaleniu się w pamięci treści związanych przynajmniej z niektórymi rodzajami uczenia się.

 Inne sposoby odbierania wrażeń i spostrzegania. Węch i smak bazują na rejestrowaniu obecności określonych substancji chemicznych.. Cząsteczki posiadają różne kształty,  a receptory węchowe są zbudowane w taki sposób, ze tylko cząsteczki o określonym kształcie będą pasowały do określonych miejsc. Kiedy cząsteczka dotrze do określonego receptora wysyła on sygnał do mózgu i czujemy zapach. Wzorzec aktywności sygnalizuje określony zapach. Dwa główne szlaki neuronowe wysyłają do mózgu sygnały dotyczące zapachu. Jeden (przez wzgórze) – jest szczególnie zaangażowany w procesy pamięci, a drugi(połączony z układem limbicznym) w procesy emocjonalne.Feromony to substancje chemiczne, które działają jak hormony, ale są uwalniane poza organizm. Substancjom tym czasami towarzyszą zapachy.  Kubki smakowe są mikroskopijnymi strukturami przytwierdzonymi po bokach małych guzków, które można zobaczyć na języku, są też w ustach, tylnej części gardła i wewnętrznej stronie Polików. Obumierają i są zastępowane średnio co 10 dni.  Smaki powstają z połączenia 4 smaków: słodkiego, słonego, kwaśnego i gorzkiego. Różne obszary ust i języka są mniej lub bardziej wrażliwe na różne smaki. Gorzki – tylna część jamy ustnej. Na środku języka jest dziura smakowa – obszar bez kubków. Substancje muszą być częściowo rozpuszczone przez ślinę aby czuć smak. Większość z tego co uważamy za smak, jest zapachem lub połączeniem zapachu i smaku. Zmysły somatyczne dotyczą spostrzegania ciała i jego położenia w przestrzeni – zwłaszcza zmysł kinestetyczny, równowagi, dotyku, wrażliwości na temperaturę, bólu. 1. Zmysł kinestetyczny – (poruszania się) rejestruje ruch i położenie kończyn. Wychwytują go komórki położone na ścięgnach i uruchamiane są napięciem mięśni oraz w samych mięśniach – długością mięśnia. 2.Zmysł równowagi dostarcza informacjo o tym jak jesteśmy zorientowani względem siły ciążenia, bazuje na organie w uchu wewnętrznym, które zawiera trzy półkoliste kanały. 3. Dotyk. 4. Temperatura – paradoksalnie odczuwanie zimna jest wtedy, gdy stymulacja nerwów za pomocą gorąca wytwarza wrażenie zimna. 5. Ból – gdy pobudzane są trzy rodzaje nerwów, które różnią się od siebie wielkością i szybkością przekazywania temperatury. Podwójny ból – najpierw ostry ( w chwili zranienia) a potem tępy. Endorfiny są zdolne do uśmierzenia bólu – tworzą się w mózgu. Kontrola wrót bólu – odgórne blokowanie neuronów kojarzących, które  regulują napływ sygnałów bólowych do mózgu. Spostrzeganie pozazmysłowe – zdolność do spostrzegania i poznawania bez użycia zmysłów np. telepatia ( z umysłu do umysłu), jasnowidztwo ( bezpośrednia wiedza o zdarzeniu, najczęściej w umyśle), prekognicja ( przepowiedzenie przyszłych zdarzeń).