Archiwum maj 2015


maj 28 2015 Lekcja 6c - mózg
Komentarze (0)

 Słyszenie.  Istnieje wiele powiązań zwrotnych między obszarami mózgu a uchem. Przetwarzanie słuchowe dokonuje się w dwóch fazach: odbioru wrażeń i spostrzegania, które można podzielić na początkowe i końcowe. Słyszenie zaczyna się od odbioru dźwięku. Fale dźwiękowe posiadają częstotliwość i amplitudę. Słyszymy różnicę w częstotliwości jak i wysokości dźwięku -  wysoki lub niski wydaje się dźwięk – a różnicę w amplitudzie – jako różnicę w głośności. Dźwięk jest podawany przez fale cząsteczek, ale same fale nie są dźwiękiem. Dźwięk jest zdarzeniem psychicznym, a zatem należy do układu nerwowego, który przetwarza energię fizyczną wibracji na energię neuronową. Ucho składa się: z zewnętrznego, środkowego i wewnętrznego. Błona bębenkowa rozciąga się w poprzek wewnętrznego końca kanału słuchowego. Fale wprowadzają w ruch błonę bębenkową, która porusza 3 kosteczki w uchu środkowym. Jeśli słyszymy głośny dźwięk, mięśnie ucha napinają się odruchowo, co stanowi ochronę przed uszkodzeniem (ucho jest bardzo wrażliwe). Trzy kosteczki ucha środkowego nie tylko przekazują, lecz też wzmacniają wibracje i wprowadzają błonę podstawowa w drgania. W tej błonie różne cząsteczki dźwięku kodowane są w różne impulsy nerwowe. Włoski wystające z wyściółki komórek w błonie podstawowej uruchamiają impulsy nerwowe, wysyłane potem do mózgu. Komórki włoskowe – komórki zaopatrzone w sztywne włoski, znajdują się wzdłuż błony podstawowej ucha wewnętrznego, które w momencie poruszenia wytwarzają impulsy nerwowe wysyłane do mózgu, są one słuchowym odpowiednikiem pręcików i czopków. Teoria częstotliwości – wyższa częstotliwość powoduje większe tempo pobudzania neuronów. Teoria miejsca -  różne częstotliwości aktywują różne miejsca wzdłuż błony podstawowej. Organizacja tono topiczna -  wykorzystanie odległości wzdłuż pasma kory do podstawiania różnic w wysokości dźwięku.. Głuchota neuronowa – występuje, gdy komórki włoskowe zostają zniszczone przez wysokie dźwięki. Szum uszny -  rodzaj upośledzenia słuchu objawiający się nieustannym dzwonieniem lub hałasem w uchu. Głuchota przewodzeniowa – odmiana głuchoty spowodowana fizycznym upośledzeniem ucha zewnętrznego lub środkowego. Do uszu dociera jedna złożona mieszanina wielu dźwięków, które najpierw musimy uporządkować – analiza sceny słuchowej. Rozpoznawanie i identyfikowanie mowy opiera się zasadniczo na analizie sceny słuchowej, ponieważ rzeczywisty bodziec jest ciągły, bez wskazania przerwy wytyczającej początki i końce słów, a żeby się porozumieć należy identyfikować pojedyncze słowa – problem segmentacji mowy. Dźwięki mowy słyszymy tez jako odrębne kategorie -  to spostrzeganie kategorialne, tworzy kategorie o niezwykle ostrych granicach. Słuch korzysta z różnic w bodźcach odległości źródła dźwięku: 1 Fale dźwiękowe docierają do obu uszu w nieco różniących się fazach, różnica ta jest przydatna do wykrywania źródła dźwięków o względnie niskiej częstotliwości pochodzących od dłuższych fal 2 jako wskazówka wykorzystana jest różnica w głośności w obu uszach, 3  Fala dźwiękowa dociera do obu uszu w nieco innym czasie. Różnica początkowo jest niewielka ale mózg skutecznie z niej korzysta. Dźwięki nabierają znaczenia, kiedy dopasuje się je do informacji już przechowywanych w pamięci, co jest zadaniem słuchowego przetwarzania spostrzeżeniowego.  Zjawisko uzupełnienia fenomów zachodzi w dźwiękach mowy i w wypadku instrumentów muzycznych. Zjawisko Coktail –party – zachodzi w przypadku niezdawania sobie sprawy z rozmów innych ludzi, dopóki nie wymienią naszego imienia. Słuchanie dycho tyczne – procedura, w której uczestniczy słyszą bodźce wysyłane oddzielnie od każdego z uszu. Słuch absolutny – zdolność do identyfikowania określonego typu samego w sobie, a nie w relacji z innymi tonami. Beethoven był głuchy jak tworzył największe dzieła. Na poziomie mózgu; słuchowe obrazy umysłowe umożliwiały mu słyszenie muzyki „uchem umysłu” podczas jej komponowania. Reprezentacje słuchowe powstają wtedy, gdy obszary mózgu wykorzystywane w procesie słyszenia są aktywowane poprzez przechowywanie wspomnień.

maj 21 2015 Lekcja 6 b - mózg
Komentarze (0)

 I Etap spostrzegania wzrokowego. Miedzy momentem, w którym wiązka światła uderza w oczy, występuje wiele etapów pośrednich. Od momentu zmysłowego odczucia bodźca pierwszym zadaniem spostrzegania wzrokowego jest organizacja napływających informacji w kształty, określenie ich wielkości i lokalizacja. Istotnym celem jest oddzielenie figury od tła. Figura jest zbiorem cech charakterystycznych (kształt, kolor), które odpowiadają przedmiotowi a tło jest drugim planem, który musi być wyodrębniony by wyłonić figurę. Figura jest zakamuflowana gdy tło plus figura są podobne. Decydujące jest odnajdywanie krawędzi. Wzór padający na siatkówkę jest przestrzennie rozpoznawalny na korze mózgowej – to pomaga mózgowi wyznaczyć krawędzie przedmiotów. Prawo organizacji psychologii postaci: I Bliskości – znaki blisko siebie są grupowane razem XXX XXX  dwie grupy lub XX XX XX  trzy grypy. II Kontynuacji – znaki ułożone wzdłuż linii krzywej lub prostej są razem _ _ _ a nie __ --- . III Podobieństwa – wyglądają podobnie, są razem XX xx  dwie grupy. IV Domykania -  domykanie luk w figurze C O Kolo pełne i nie V Dobrej formy -  jeden kształt i grupowane razem [  ] ale [ _  już nie. Stałość spostrzeżeń  jest spostrzeganiem charakterystycznych cech przedmiotu jako takich samych, chociaż informacja czuciowa docierająca do oka ulega zmianie no stałość, wielkość jest gdy widzi się przedmioty tej samej wielkości choć są w różnych odległościach. Stałość kształtu jest gdy widzi się przedmioty posiadające ten sam kształt, choć widziany pod różnym kątem. Ta stabilizacja dokonuje się w mózgu. Stałość barw – widzenie przedmiotów o tych samych barwach w różnych sytuacjach. Informacja statystyczna – określa jak daleko cos się znajduje. Wskaźniki odtwarzania pochodzą z obu oczu pracujących wspólnie. Mózg posługuje się niewielkimi różnicami w obrazach docierających do każdego z oczu., by ocenić odległość od przedmiotu. Ponieważ oczy są rozdzielone musimy skrzyżować spojrzenie, by skupić wzrok na przedmiocie. Gdy to uczynimy obrazy innych przedmiotów – znajdujących się przed lub za tym, na którym skupimy wzrok – padają na nieco inne części siatkówki obu oczu. Owa różnica pomiędzy obrazami w obu oczach to różnica siatkówkowa, a mózg wykorzystuje wielkość tej różnicy do określenia, które są przed a które za innymi. Proces określenia głębi na podstawie różnicy siatkowej – to widzenie przestrzenne. Neurony rejestrują informacje jakich mózg potrzebuje, by określić odległość od przedmiotów w polu widzenia wskazówki jednocześnie – dostrzegane jednym okiem – określają nawet przy dużych odległościach. Gradient struktury powierzchni – progresywna zmienna w strukturze powierzchni przedmiotu – sygnalizuje odległość. Wskaźniki ruchu określają długość przedmiotu na podstawie jego ruchu i działają równie dobrze, gdy używamy jednego oka, jak i obu. Ruch nie tylko pomaga spostrzegać głębię, lecz tez sygnalizuje, że przedmiot zmienia pozycję względem ciała. Procesy spostrzegania wzrokowego osiągają dwa cele : umożliwiają przypisanie znaczenia widzianym kształtom i umożliwiają mapowanie przestrzeni, tak by można było kierować swoimi ruchami, z godnie z obranym celem. Jeżeli przedmiot zostaje rozpoznany to wydaje się znajomy. Jeżeli zostaje zidentyfikowany to dowiadujemy się o nim czegoś nowego. Przetwarzanie może być „dół – góra” i inicjowane przez bodziec, lub „góra – dół” opierające się na wiedzy, oczekiwaniach lub przekonaniach. Procesy mogą działać jednocześnie. Góra – dół  może zmienić mechanizm stosowany w przetwarzaniu „ dół – góra”. Nastawienie spostrzeżeniowe – suma założeń i przekonań, które prowadzą do oczekiwania spostrzegania pewnych przedmiotów lub cech charakterystycznych w określonych kontekstach. Koordynujące związki przestrzenne określają ciągłą odległość od ciała lub innego przedmiotu, który służy jako źródło przestrzeni koordynującej. Uwaga – akt koncentrowania się na konkretnej informacji, co umożliwia płynniejsze przetwarzanie tej informacji, która nie jest obdarowana uwagą. Uwaga selektywna umożliwia wydobycie określonej cechy charakterystycznej przedmiotu lub zdarzenia – uświadamiamy sobie tylko to na co zwracamy uwagę. Rzucanie się w oczy (pop – aut) – jest gdy bodziec wystarczająco różni się od innych otaczających go bodźców tak, że jest on natychmiast widoczny. Czujność pojawia się wtedy, gdy wyczekujemy określonego zdarzenia, podczas oczekiwania skupiamy uwagę, co zależy tez od zdolności skupienia uwagi. Podzielność uwagi występuje wtedy, gdy przenosimy uwagę tam i powrotem pomiędzy różnymi bodźcami i zadaniami. Spostrzeganie podprogowe – występuje poza świadomością.  Zaćmienie uwagi – nie można zwrócić uwagi na daną rzecz po tym,  jak właśnie obdarza się coś innego.

maj 12 2015 Lekcja 6a mózg
Komentarze (0)

 Adaptacja do ciemności – przystosowanie się oka do widzenia w ciemności. Pewne komórki zwojowe w siatkówce reagują na oświetlenie dokładnie tak, by można było wyjaśnić obserwowane efekty oddziaływania światła na zachowanie . Mamy trzy rodzaje komórek dokonujących transdukcji światła na impulsy nerwowe. Aspekt barwy – odcień barwy Czystość informacji napływających tworzy wrażenie nasycenia; czyli tego, jak głęboko wydaje się barwa. Amplituda fal świetlnych tworzy wrażenie jasności lub jaskrawości – tego ile występuje światła. Barwa powstaje w wyniku dwóch odrębnych procesów. Trójchromatyczna teoria widzenia barw -  widzenie barw wynika z kombinacji impulsów neuronowych pochodzących od trzech różnych rodzajów receptorów, z których każdy reaguje najsilniej na różną długość fali. Jeden rodzaj czopków jest reaktywny na światło o długości fali widocznej jako odcień żółtego. Drugi – długości fali widocznej jako zielony, trzeci  - fioletowy. Mieszanina trzech rodzajów sygnałów reakcji jest różna dla każdej z ogromnego zakresu długości fal i to właśnie ta mieszanina jest decydującym sygnałem dla mózgu. To widzimy nie zostało zaabsorbowane przez farby. Farba żółta absorbuje wszystkie długości fal, prócz tej, która kryje się za naszym spostrzeganiem żółtego. Ta fala jest odbijana więc dociera do oczu  kiedy miesza farby. Długości fal absorbowane przez każdy rodzaj farby składają się na to, co jest absorbowane przez całą mieszaninę. Teoria widzenia barwnego oparta na procesach przeciwstawnych -  jeśli barwa występuje, to powoduje ona, ze komórki ją rejestrujące hamują spostrzeganie barwy komplementarnej (tj. czerwona do zielonej) Oprócz mieszaniny jest tez powidok – obraz pozostawiony przez poprzednie spostrzeżenie. Czopki łączą się ze specjalnego rodzaju komórkami w siatkówce i ciele kolankowatym bocznym : czerwono-zielonych,  żółto-niebieskich, czerwono-białych komórek przeciwstawnych, przeciwstawne barwy w każdej parze. Kiedy komórki te rejestrują długości fal tworzących barwę niebieską, wówczas hamują spostrzeganie długości fal tworzących barwę żółtą, i vice verso. Proces ten pomaga rozróżniać barwy o podobnej długości fal tj. zielona i żółtą. Powidok  występuje wtedy, gdy jeden przedstawiciel pary komórek przeciwstawnych hamuje drugi a następnie uwalnia go. W trakcie tego procesu odcień poprzednio hamowany chwilowo dominuje, tworząc powidok. Ślepota barw – niezdolność, albo nabyta (uraz mózgu) albo odziedziczona, do spostrzegania barw. Większość daltonistów nie odróżnia czerwonego od zielonego – mają geny  w czopkach wytwarzające podobne pigmenty. Osoby z krótkowzrocznością (skupienie wzroku na odległych przedmiotach)  - gałka oczna jest zbyt długa, by we właściwy sposób mogła skupić obraz na siatkówce.  Dalekowzroczność -   gałka oczna jest skrócona, lub tez jest za cienka soczewka. Astygmatyzm -  ubytek w krzywiźnie rogówki lub soczewki powodujący wyraźne zamazanie obrazu. Katarakta – zmętnienie części soczewki oka , powoduje zamazane widzenie, nadwrażliwość na światło.

maj 09 2015 Lekcja 6 mózg
Komentarze (0)

 WZROK Wrażenia – uświadomienie sobie właściwości  jakiegoś przedmiotu lub zdarzenia. Które zachodzi, gdy jakiś rodzaj receptora jest stymulowany. Powstają, gdy wystarczająca ilość energii fizycznej uderza w organ zmysłu, tak,  że komórki receptora wysyłają impulsy nerwowe do mózgu. Podrażnienia wzrokowe powstają w oku i w tych częściach mózgu, które rejestrują napływające dane wzrokowe. Spostrzeżenie – akt organizowania i interpretowania danych zmysłowych, tak by sygnalizowały one konkretny przedmiot lub zdarzenie. Opiera się na dwóch rodzajach przetwarzania informacji a) nie widzi się odrębnych plam i linii ale powierzchnię i przedmioty, b) powierzchnie i przedmioty nie maja znaczenia, są po prostu formatami. Spostrzeżenie polega na rozpoznawaniu i identyfikowaniu tego co widzimy. WRAŻENIA WZROKOWE Psychofizyka – dziedzina badająca związki pomiędzy zdarzeniami fizycznymi i odpowiadającym im doświadczeniem tych zdarzeń. Próg – punkt, na którym stymulacja jest na tyle silna by mogła być zauważalna. Próg absolutny -  najmniejsza ilość bodźca potrzebna do wykrycia jego obecności. Ledwo dostrzegalna różnica (IND) – wielkość różnicy w zakresie właściwości bodźca niezbędna,  by obserwator zauważył, ze wystąpiła zmiana. Prawo Webera  - procent wielkości zmiany jest konieczny do wykrycia różnicy Teoria detekcji sygnałów -  dlaczego ludzie w takich a nie w innych sytuacjach wykrywają sygnały, które są zawsze zanurzone w szumie.  Wrażliwość sensoryczna – w detekcji sygnałów poziom progu, przy którym rozróżnia się pomiędzy bodźcem a szumem: im niższy próg tym większa wrażliwość sensoryczna. Amplituda -  długość najdalej położonych punktów w fali świetlnej. Częstotliwość – tempo w jakim fale świetlne przesuwają się obok danego punktu. Długość fal – czas pomiędzy osiągnięciem kolejnych, szczytowych punktów fal światła, które fale odpowiadają wyższej częstotliwości. Oko mózgu Transdukcja – proces, poprzez który, energia fizyczna jest przetwarzana przez neuron czuciowy na impulsy neuronowe. Światło wchodzi do oka przez źrenice, która otacza okrągły mięsień (tęczówkę), ta zmienia wielkość źrenicy, by wpuścić więcej lub mniej światła, które skupione jest głównie przez rogówkę (przezroczyste pokrycie oka), a następnie jeszcze bardziej skupione prze soczewkę, która się napina. Akomodacja – automatyczne dostosowanie oka do widzenia z różnych odległości – gdy mięśnie zmieniają kształt soczewki tak, że skupia ona na siatkówce światło pochodzące z przedmiotów znajdujących się bliżej lub dalej. Z wiekiem soczewka staje się grubsza: mniej elastyczna ( krótkowzroczność).Decydujący moment w transdukcji jest w siatkówce – warstwie tkanek w tylnej części oka o grubości kartki papieru Centralna część siatkówki zawiera gęsto uporządkowane komórki przetwarzające światło na impulsy nerwowe, a obszar ten – tzw. dołek środkowy – daje nam najostrzejsze obrazy. Za przetwarzanie światła na impulsy nerwowe, odpowiedzialne są dwa rodzaje komórek w siatkówce 1) pręcik – komórki bardzo wrażliwe na światło, lecz rejestrują jedynie odcień szary, 2)czopki – najsilniej reagują na jedną z trzech długości i odgrywają kluczową role w odróżnianiu barw. Oko ma 100 – 120 pręcików, 5 -6 mln czopków, są najczęściej upakowane w pobliżu dołka środkowego, a pręciki znajdują się wszędzie w obrębie siatkówki z wyjątkiem dołka środkowego. Aksony komórek siatkówki w każdym oku gromadzą się w jedną dużą wiązkę zwana nerwem wzrokowym – przenosi impulsy z siatkówki do mózgu.

maj 07 2015 Lekcja 5-mózg
Komentarze (0)

 Geny mają wpływ na nas od momentu poczęcia i dalej oddziaływają na każdym etapie naszego życia. Dziedziczenie to przekazywanie cech poprzez pojedyncze elementy dziedziczenia (geny), z których każdy działa oddzielnie 1) Z każdej cechy potomek dziedziczy element od każdego z rodziców 2) Niekiedy jeden z elementów dominuje nad tym drugim, i to właśnie skutki jego działania są widoczne. Jeżeli element jest dominujący to zwiemy go recesywnym. Kwas dezoksyrybonukleinowy (DNA) – to molekuła zawierająca gen. Genotyp – kod genetyczny noszony przez organizm. Fenotyp – obserwowana struktura lub zachowanie organizmu. Dziedziczenie złożone – łączne działanie kombinacji genów współpracujących ze sobą. Geny wpływają na nasze zachowanie. Mutacja to zmiany fizyczne różnych genów, tworzące różne zachowania. Geny odgrywają główną rolę w kształtowaniu naszych zdolności, ale nie mogą całkowicie z góry programować struktury mózgu. Często używane połączenia pomiędzy neuronami w różnych częściach mózgu są zachowywane, natomiast inne, których nie używa się za często, są usuwane – proces eliminowania pewnych połączeń neuronowych.. Usuwanie jest jednym ze sposobów dokonywania zmiany w mózgu w miarę doświadczenia świata. Zmiany te stanowią integralną część plastyczności mózgu czyli jego zdolności do zmiany pod wpływem doświadczenia. Tworzone są również nowe połączenia. Nawet dorosły mózg jest zdolny do zupełnego przeorganizowania. Plastyczność jest widoczna najbardziej w wypadkach tj. 1 w niemowlęctwie i dzieciństwie, gdy mózg jest kształtowany poprzez interakcje ze środowiskiem, 2 kiedy zmienia się ciało, gdy zachodzą zmiany w danych pochodzących od zmysłów, 3 kiedy uczymy się czegoś nowego albo przechowujemy informację nowe, 4 jako rekompensata po urazie mózgu. Wiele genów nadal jest aktywnych przez całe nasze życie, wiele zmienia swoje działania, produkuje białko lub nie, wiele jest wyłączanych i włączanych aby ponownie produkować. Geny mogą oddziałowywać na środowisko, które może  regulować aktywność genów. Interakcja bierna – gdy ukształtowane genetycznie skłonności rodziców lub rodzeństwa tworzą środowiska przyjmowane biernie przez dziecko.  Interakcja wokatywna -  gdy uwarunkowane genetycznie cechy pozostają pod wpływem zachowania innych ludzi. Interakcja aktywna – ludzie z wyboru  stawiają się w określonych sytuacjach a unikają innych.