oryginalna42@pino.pl

 Komórki glejowe kontrolują liczbę przekaźników, które mogą dotrzeć do neuronu. Wewnątrz-pochodne substancje odurzające są substancjami chemicznymi uwalnianymi przez neuron odbierający, a następnie wpływającymi na aktywność neuronu nadającego. Każdy neuron jest zaopatrzony w receptory -  wyspecjalizowane miejsca na dendrytach lub ciałkach komórki, które reagują na określone neuroprzekaźniki lub neuromodulatory. Miejsca receptorów, to takie, gdzie przyczepiają się „ cząsteczki – posłańcy”  uwalnianej substancji chemicznej (neuroprzekaźniki, neuromodulatory) Gdy przyłączą się one do receptorów, mówi się, że się wiążą i działają na dwa sposoby – pobudzająco  lub hamująco. Dany neuroprzekaźnik uwolniony przez kolbki synaptyczne nie jest przechwytywany przez receptory w całości, część pozostaje w przestrzeni między-neuronowej. Muszą zajść specyficzne reakcje chemiczne by wychwycić zwrotnie nadmiar neuroprzekaźnika z powrotem do pęcherzyków synaptycznych. Agonista – substancja chemiczna naśladująca działanie neuroprzekaźników. Selektywny inhibitor wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) – substancja chemiczna, która blokuje wychwyt neuroprzekaźnika serotoniny. ( W mózgu osób cierpiących na Perkinsona obumierają komórki tworzące  neuroprzekaźnik zwany dopaminą, odpowiedzialny za planowanie ruchu.) UKŁAD NERWOWY  Mózg wysyła i otrzymuje informacje od 12 nerwów cząsteczkowych. Zawiadują one mięśniami oraz odbierają informacje od narządów zmysłu. Ośrodkowy Układ Nerwowy (OUN) Największym kanałem przepływu informacji do i z mózgu jest rdzeń kręgowy, giętki sznur nerwów, który biegnie wewnątrz kręgosłupa. Mózg i rdzeń tworzą OUN. Z każdego z 31 punktów rdzenia wychodzą parami nerwy rdzeniowe ( po lewej i po prawej stronie), dzięki którym rdzeń odgrywa rolę w przesyłaniu komend mózgu do ciała i umożliwieniu mózgowi rejestrowania informacji o stanie ciała. Odruch jest automatyczną reakcją na zdarzenie, to działanie nie wymagające myślenia. Gdy odskakujesz od czegoś – neurony kojarzące wysyłały sygnały do neuronów ruchowych, które spowodowały wykonanie przez mięśnie gwałtownego ruchu np. cofanie palca od źródła bólu – układ z pominięciem mózgu. Neurony kojarzące umożliwiają  mózgowi wysyłanie sygnałów zapobiegających reakcji odruchowych. Układ nerwowy jest połączony z obwodowym układem nerwowym, który łączy OUN z narządami wewnętrznymi i składa się z  : - a) Autonomicznego Układu Nerwowego (AUN), który zawiaduje mięśniami gładkimi ciała oraz funkcjami gruczołów. Trawienie i krążenie ma charakter auto-regulujący, niepodlegający świadomej kontroli. b) układ szkieletowy składa się z nerwów przyczepionych do mięśni odpowiedzialnych za ruchy dowolne. AUN dzieli się na 2 części a) Sympatyczny (współczulny) układ nerwowy, który przygotowuje do poradzenia sobie z sytuacją nagłą, uruchamia się w odpowiedzi na zagrożenie ze strony środowiska. Działa on również w okolicznościach, które mogą być mniej ekstremalne, jednak nie mniej zagrażające tj. przygotowanie do wygłoszenia referatu, pośpiech. b) Parasympatyczny (przywspółczulny) układ nerwowy – przeciwstawia się skutkom działania układu sympatycznego. Układ sympatyczny (US) działa na zasadzie wzmagania i przyspieszenia, działa jednocześnie na wszystkie narządy – wzmaga pobudzenia. Układ parasympatyczny (UP) spowalnia,  oddziałuje pojedynczo lub tylko na kilka jednocześnie. Układy te nie zawsze działają przeciwko sobie np. erekcja jest wywołana przez UP, lecz US ją kontroluje.

 Neuron – Komórka, która odbiera sygnały od innych neuronów lub narządów zmysłu, przetwarza te sygnały i wysyła do innych neuronów  lub organów, mięśni. Jest to podstawowa jednostka układu nerwowego. Wszelka aktywność mózgu  jest możliwa dzięki funkcjonowaniu:

- neuronów czuciowych – reaguje na informacje pochodzące od narządów zmysłu

- neuronów ruchowych – wysyła sygnały do mięśni celem kontrolowania ruchu

- neuronów kojarzących – połączenia z innymi neuronami.

Mózg zawiera około 100mld. Neuronów i 10 x tyle komórek glejowych, które wypełniają przestrzenie między neuronami, oddziałując na komunikację między nimi, pomagają w zaopatrywaniu i odżywianiu neuronów – usuwają resztki obumarłych neuronów. Obwody mózgowe to zbiory neuronów wzajemnie na siebie oddziałujących. Kiedy jeden neuron w obwodzie jest aktywny przez inny, to on z kolei aktywuje następne.

Budowa neuronów : - ciało komórki – środkowa część zalewająca jądro

- błona komórkowa – powłoka komórki

- akson – nadająca końcówka neuronu, długa struktura wystająca z ciała komórki

- kolba synaptyczna – struktura na końcu aksonu, która w momencie aktywacji neuronu uwalnia substancje chemiczne do przestrzeni pomiędzy neuronami

- dendryty –rozgałęziona część neuronu, która odbiera informacje od aksonów innych neuronów.

Impulsy nerwowe Potencjał spoczynkowy – ujemny ładunek wewnątrz neuronu gdy jest on w stanie spoczynku. Jon – atom lub grupa atomów, który jest naładowany dodatnio lub ujemnie

W błonie pokrywającej akson występują małe otworki (pory) zwane kanalikami – otwierają się i zamykają. Kiedy określone kanaliki są otwarte, to określone jony albo napływają do wnętrza komórki  albo z niego wypływają do otaczającego ją płynu. Niektóre kanaliki w błonie komórkowej otwierają się umożliwiając złożona wymianę jonów, która powoduje zmianę ładunku w aksonie. Zmieniający się wzdłuż aksonu naprzemiennie ładunek to proces zwany potencjałem czynnościowym, który jest podstawą komunikacji neuronalnej umożliwiającej bycie w świecie i reagowanie na niego. Działa on zgodnie z zasadą „wszystko albo nic” Jeżeli neuron otrzyma wystarczający poziom stymulacji, to zostaje pobudzony, przesyłając potencjał czynnościowy wzdłuż aksonu i uwalniając substancje chemiczne z kolebek synaptycznych. Potencjał występuje, bądź nie. Neurony działałyby wolniej gdyby nie to, że większość neuronów pokryta jest mieliną – substancją tłuszczową, która umożliwia wydajniejszy przepływ impulsów wzdłuż aksonu. Wystarczy, ze jeden neuron w mózgu zostanie pobudzony a może on wysyłać chemiczną wiadomość do tysiąca innych. Jeden neuron jest połączony z 10 tysiącami innych. Miejsce, w którym dochodzi do komunikacji między neuronami to synapsa – gdzie akson jednego neuronu wysyła sygnał  do błony innego neuronu. Neurony nadające i odbierające dzieli przestrzeń zwana szczeliną synaptyczną. Substancje chemiczne, które wysyłają sygnały to neuroprzekaźniki. Neuromodulatory to substancje chemiczne, które modyfikują lub zmieniają skutki działania neuroprzekaźników. Neuroprzekaźniki : Acetylocholina (Ach) – na węźle mięśniowo nerwowym (kurczenie się mięśni) wpływa na pamięć, jest w autonomicznym układzie nerwowym. Choroba Alzheimera, urojenia, konwulsje, spazmy, drgawki . Leki: Filostygmina nasila działanie, Skopolamina – blokuje działanie.

Dopamina(DA) – motywacja (nagroda), odpowiada za ruch i myśli Choroby Parkinsona, Depresja (niedobór), agresja, schizofrenia (nadmiar) Uwalniacze to: Amfetamina, kokaina Blokowanie :Chlorpromazyna.

Noradrenalina (NA) śnienia, lokomocja, depresja, przemieszczenie (niedobór)

Norpinefryna(NE) lęk, ból głowy, schizofrenia (nadmiar) Leki przeciwdepresyjne, amitryptylina – zwiększają dostępność w synapsie

Adrenalina – orientacja ku bodźcom. Depresja , Ajzhajmer (niedobór), pobudzenie lub obawy (nadmiar) amfetamina, kokaina

Serotonina (SHT) – regulujący nastrój, sen. Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, depresja (niedobór), senność, brak motywacji (nadmiar). Fluoxetyna (prozak0, leki depresyjne zwiększające obecność.

Glutaminian – pobudza, tworzy wspomnienia, wywołuje ból. Stwardnienie zanikowo boczne, zwyrodnienie neuronów, udar, zakłócenie uczenia się. Fecyklidyna (PCP) dextrometrofan (blokują)

GABBA kwas – Hamuje neuron nadający. Lęk, panika, epilepsja (niedobór), ospałość  brak motywacji to jest nadmiar, środki uspokajające (tj. fonobarbital), alkohol , benzodiozepiny(relenium) nasilają skutki działania.

Beta-endorfina – hamuje acetylocholinę i glutaminian w neuronie odbierającym, blokuje ból, zmienia nastroje. Wrażliwość  na ból, problemy immunologiczne (niedobór),  brak reakcji na ból (nadmiar) Nolokson – blokuje szkodliwe działanie, opiaty -  naśladują skutki.

Wewnątrzpochodne – pamięć, uwaga, emocje, kontrolowanie ruchu, apetyt

Środki odurzające – przewlekły ból (niedobór), problemy z pamięcią, uwagą, zaburzenia odżywiania, schizofrenia(nadmiar) SRT41726A (blokuje) THC (naśladuje)

 Psychologia – nauka o procesach psychologicznych i zachowaniu. Procesy psychologiczne – to, to co czyni mózg, kiedy osoba przechwytuje informację, przywołuje je, bądź posługuje się nimi lub gdy czuje w określony sposób. Zachowanie – możliwe do zaobserwowania na zewnątrz działania jednostki indywidualne lub grupowe. Celem psychologii jest opisywanie i wyjaśnianie procesów psychicznych i zachowania. I poziom mózgu – jego techniki wizualizacji i koncentracji. Koncentruje się na szczegółowych aktywności mózgu, jego strukturze i właściwościach komórek mózgowych i ich połączeń z hormonami zmieniającymi sposób tego funkcjonowania oraz dających początek genów. II poziom osoby -  jego przekonania i cele jakie mogły go motywować. Koncentruje się na osobie jako całości oraz jej przekonaniach, pragnieniach, uczuciach. III poziom grupy -  role i reakcje. Sposoby w jakie grupy ludzi kształtują indywidualne procesy psychiczne i zachowania, które zachodzą wewnątrz i pod wpływem środowiska. EWOLUCJA W PSYCHOLOGII Strukturalizm – nurt zajmujący się identyfikowaniem podstawowych elementów doświadczenia oraz opisywaniem zasad i okoliczności w jakich elementy te łączą się tworząc struktury psychiczne. Wund – wrażenia powstające za pośrednictwem organów zmysłu, uczucia. Funkcjonalizm – rola umysłu w umożliwieniu jednostkom funkcjonowania lub przystosowania się do świata „Ja dla …”. Psychologia postaci – całość to coś więcej niż suma jej części Freud: „ umysł nie jest czymś jednym lecz składa się z oddzielnych elementów. Niektóre są poza świadomością – niemożliwe do udowodnienia”. Behawioralizm – w jaki sposób określony bodziec, przedmiot, osoba lub zdarzenie wywołuje określoną reakcję. Reakcja wywołuje negatywne lub pozytywne konsekwencje, które wpływają na sposób reagowania organizmu przy kolejnym zetknięciu się z takim samym bodźcem „nagroda – kara”. Psychologia humanistyczna – człowiek sam w sobie jest własnością, posiada własną wolę i głęboki wewnętrzny potencjał twórczy, co pozwala mu wybierać prowadzące do spełnienia ścieżki wzrostu osobowego. Człowiek jest wartością wybiera odpowiednie ścieżki, czuje potrzebę samo aktualizacji – pełnego rozwijania się. Psychologia poznawcza – sposób przechowywania i przetwarzania informacji „umysł jest tym co czuje mózg” Psychologia ewolucyjna -  pewne strategie poznawcze i cele spowodowały, ze dobór naturalny zapisał je w mózgu. (spowodowanie oszustwa by osiągnąć cel, znalezienie odpowiedniego partnerstwa) WSPÓŁCZESNA: Psychologia kliniczna -  psychoterapia. Neuropsychologia kliniczna – diagnozuje wpływ uszkodzenia mózgu na myśli oraz miejsca tych uszkodzeń. Psycholog doradca – problemy codzienne. Psycholog rozwoju – w raz  z wiekiem i doświadczeniami. Psycholog poznawczy – bada związki z naturą myślenia pamięci i pokrewnych aspektów psychicznych. Psycholog społeczny – myślenie i odczucia ludzi, różnych grup społecznych. Psycholog osobowości – preferencje i skłonności. Psychofizjolog -  związki z natura, wzajemne oddziaływanie mózgu i ciała. Psychiatra – zaburzenia, farmakologia . Etyka: - czynienie dobra, nieszkodzenie, - wierność i odpowiedzialność, prawość, sprawiedliwość, - poszanowanie praw i godności człowieka. Procesy badawcze. Metoda naukowa – określenie problemu, - systematyczna obserwacja,- stawianie hipotezy dotyczącej związków pomiędzy zmiennymi, - sprawdzenie hipotezy (weryfikacja) Sen jest niezbędny, bo: 1) określone obszary mózgu są aktywne gdy się uczymy 2) obszary te musza nadal działać przez określony odcinek czasy podczas snu, po to, by przechować informacje niezbędne w ciągu dnia. Predykcja – oczekiwania, ze określone zdarzenia powinny występować w konkretnych okolicznościach jeśli hipoteza lub teoria jest trafna. Weryfikacja teorii – sprawdzenie jej predykcji Dobra teoria jest falsyfikowana – tworzy predykcje z których „nie może się wywiązać” Jeżeli sen jest zakłócony, to,  to samo dzieje się ze zdolnością do przechowywania informacji nabytych w ciągu dnia. Ludzie cierpiący na bezdech są senni w dzień, gorzej wykonują swoją pracę. Sposób badania związku między teorią danymi to PMLMWW, gdzie: P –pytania czego dotyczy i dlaczego jest ważne to badanie, M – rozróżnienie możliwych odpowiedzi, L – logika badań – podstawowa myśl – możliwych odpowiedzi, M – metoda opisowa i wnioskowanie W – wnioski, W – wynik.